نصف جهان در آرزوی یک «تئاتر شهر»
تاریخ انتشار: ۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۰۲۹۹۵
به گزارش قدس آنلاین، ناصر کوشان در خصوص وضعیت کیفی تئاتر اصفهان و مقایسه آن با سایر استان‌ها به‌ویژه تهران، اظهار کرد: اساساً اجرای هر گروه با گروه‌های دیگر فرق می‌کند؛ غیر از تفاوت شیوه‌های کار کارگردان‌ها، حساسیت‌های خاص هر گروه و بینش آن‌ها منجر به تفاوت در سطح کیفی تئاترها می‌شود. تئاترهایی که در تهران اجرا می‌شوند دارای تفاوت‌های چشم‌گیری در اجرا هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او تئاتر اصفهان در پیش از انقلاب را به دو دسته تقسیم کرده و در توضیح فعالیت دسته اول نمایش‌ها، افزود: پیش از وقوع انقلاب اسلامی، گروه‌های تئاتر به دو شیوه فعالیت می‌کردند؛ دسته اول مقید به چارچوب خاص نمایش‌های سنتی بودند و از این قالب خارج نمی‌شدند. این شیوه از تئاتر از دوره صفویه تا پهلوی در ایران رواج داشته است و من نیز به‌طور ویژه به این سبک از تئاتر ایرانی در کتاب «تاریخ تئاتر در اصفهان» پرداخته‌ام.
این نویسنده و پژوهشگر حوزه تئاتر، تئاتر مدرن را در گروه دوم تئاترهای پیش از انقلاب دسته‌بندی کرد و گفت: با تأسیس سالن‌های تجاری تئاتر سپاهان، اصفهان، فردوسی و سینما تئاتر پارس (گروه هنری ارحام) که هرکدام تماشاگرهای ویژه، اجرای مشخص، نحوه بازی منظم و ثابت و حتی نام نمایشنامه‌های مشخصی داشتند، تئاتر به معنی مدرنِ آن به اصفهان وارد شد و دسته دوم تئاترها که «تئاتر روشنفکران» بود، شروع به فعالیت کردند. این تئاترهای نوپا، هم ایرانی و هم غیره ایرانی بودند. از این دسته دوم به‌عنوان‌مثال باید به گروه‌های آماتورِ «سازمان رهبری جوانان»، «خانه جوانان شیر و خورشید»، «تئاتر دانشگاه اصفهان»، گروه «تئاتر فرهنگ و هنر»، گروه «کاخ جوانان»، گروه‌های نمایش «آموزش و پرورش»، گروه «باشگاه کارگران»، «گروه ذوب‌آهن» و گروه «کارگاه نمایش» اشاره کرد.
کوشان در تصریح فعالیت تئاتر اصفهان پس از انقلاب اسلامی عنوان کرد: با وقوع انقلاب و تحمیل جنگ هشت‌ساله به ایران، تماشاخانه‌ها فرو ریختند و گروه‌های آماتور هم تعطیل شدند. بعد از پایان جنگ، حدوداً در سال ۱۳۷۲، جوانان علاقه‌مند به‌مرور به صحنه‌ی تئاتر بازگشتند و شاهد آغاز به کار چندین گروه سنتی تئاتر در استان به‌صورت آزاد و مستقل بودیم. از این دست می‌توان گروه‌های فرهنگ و ارشاد، گروه اکلیلی، گروه ایزدی (آقا رشید)، گروه «ذوب‌آهن» و گروه‌های حوزه هنری و بعدها گروه‌های آزادِ «تالار هنر» با پشتیبانی مالی ِ معاونت فرهنگی شهرداری اصفهان را برشمرد.
او خاطرنشان کرد: به‌طور خلاصه پیش از انقلاب، نمایش‌های سنتی در تماشاخانه اصفهان به مدیریت «ناصر فرهمند» اجرا می‌شدند و در گروه هنری ارحام نیز «رضا ارحام صدر» در نمایش‌های «کمدی، انتقادی» بیننده را مسحور خود می‌کرد. اجرای نمایش‌های سنتی با مهارت خاص و لحن و زبان ارحام، در همه جوانبش رابطه مستقیم با ناخودآگاه تماشاچی برقرار می‌کرد. ارحام در هر نمایش، نبض ویژه «حس و تجربه» تئاتر سنتی را با بداهه‌سراییِ شیرین و ریتم و آهنگ خاصی که مناسب آن بود، خلق و ارائه می‌کرد. این نوع مهارت و استادی را در شخص دیگری نمی‌توان دید. کلام و بیان ارحام صدر، شفاف و برهنه، برهنه در کلام، برهنه در خلاقیت و برهنه در رفتار بود.
نویسنده کتاب «تاریخ تئاتر در اصفهان» با تأکید بر کاستی‌های یکسان عرصه تئاتر در پیش از انقلاب و پس از آن، بیان کرد: در گروه‌های آماتور و روشنفکرانه، ویژگی‌های مثبتی که از تئاتر ارحام گفته شد، وجود نداشت. در نمایش‌های گروه‌های جوان اصولاً مفاهیم در لفافه گفته میشد. معمولاً کلامی که ادا میشد، همان مفهومی نبود که گوینده، از درون خود می‌خواهد ارائه کند. هم‌اکنون نیز زبان، معمولاً در این تئاترها مستقیم نیست و در کنایه پیچیده شده است. این تضاد اغلب باعث سوءتفاهم شده و می‌شود، زیرا کسی که در لفافه و با پوشش حرف می‌زند، واکنش برهنه‌ای از مخاطبان دریافت نمی‌کند و کلام به گوش او دوگانه شنیده می‌شود. کلام او نیز عریان و صاف منتقل نشده و به انواع دیگری تفسیر می‌پذیرد؛ بنابراین این ضعف و کاستی چه پیش از بروز انقلاب و چه در زمان حاضر وجود داشته و دارد.
این دغدغه‌مند عرصه تئاتر و نمایش اضافه کرد: زبانِ مستقیم به کلام دوگانه و ناروشن تبدیل می‌شود و مدام فاصله‌ای بین کلام و مفهوم اصلی به وجود می‌آید؛ بنابراین امروزه رسم و عادت ما این است که پس از دیدن نمایشی، اگر از آن خوشمان نیاید به بازیگران خسته نباشید می‌گوییم و در لفافه همه به‌وضوح می‌فهمند که از نمایش خوشمان نیامده است.
کوشان ادامه داد: باید اعتراف کرد که اصولاً با تمام کاستی‌هایی که در اجراها وجود دارد، زبان تئاتر در اصفهان چندان تحول پیدا نکرده است و همچنان نیاز به تحول، بیان مناسب، رفتن به‌سوی حس و تجربه‌ای مدرن و منسجم و تئاتری قوی‌تر احساس می‌شود. منظور از تئاتر مدرن، تئاتر غربی نیست چون تئاتر غربی نیز نیم‌نگاهی به تئاتر شرق پیداکرده است.
او در پاسخ به این پرسش که آیا به فعالیت در حوزه تئاتر اصفهان می‌توان به‌عنوان شغل پایدار نگاه کرد، پاسخ داد: در وضعیت فعلی نمی‌توان چنین نگریست، زیرا گروه‌های تئاتر اصفهان خیلی منسجم نیستند و اغلب به نهادهای دولتی و با بودجه‌های ناچیز وابستگی دارند؛ نتیجه تئاترهای دولتی و بودجه‌های ناچیز، اجراهایی ضعیف و بدون درآمد قابل‌قبول است.
این منتقد و پژوهشگر تئاتر به وضعیت غیراستاندارد سالن‌های نمایش در اصفهان، اظهار کرد: سالن‌های تئاتر در اصفهان هیچ‌یک از ویژگی‌های یک سالن خوب را ندارند و حتی در جای مناسبی هم قرار نگرفته‌اند. سالن‌های تئاتر با استاندارهای شناخته‌شده، باید در مرکز شهر ساخته شوند و در دسترس تماشاگر باشند.
کوشان در خصوص نقش سازمان‌های متولی در حوزه تئاتر، از بلاتکلیفی این نهادها در این حوزه گلایه و تصریح کرد: تکلیف هیچ‌یک از نهادهای استان ازجمله سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در حیطه تئاتر روشن نیست. گروه‌های تئاتر در اصفهان سرگردان‌اند. در این میان، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فقط به بازخوانی متن می‌پردازد و شهرداری نیز بودجه اندکی برای تئاتر در اختیار اهالی تئاتر می‌گذارد. به نظر می‌رسد که تئاتر، دغدغه این نهادها نیست و شاید اینطور تصور می‌کنند که اوضاع تئاتر در استان، گل و بلبل است. اساساً به مفهوم تئاتر که سابقه دیرینه دارد، فکر نمی‌کند. اهالی تئاتر هم دستشان به جایی نمی‌رسد.
او تأسیس یک تئاتر شهر در اصفهان را مطالبه دیرینه علاقه‌مندان عرصه تئاتر دانست و افزود: بدیهی است که دوستداران تئاتر در شهر اصفهان که عمری به قدمت کشور ایران دارد، شکل‌های عدیده هر کاری ازجمله به روی صحنه آوردن یک نمایش در حیطه این شهر تاریخی را به‌خوبی می‌شناسد. بی‌شک خدمتگزاران تئاتر در اصفهان سال‌هاست که در آرزوی یک «تئاتر شهر» هستند. تنگناهای بودجه تئاتر در این سال‌ها به فضای خلاق و بدنه تئاتر آسیب رسانده است، اما با همه رنج‌ها، کمبودها و مشکلات موجود، اهالی تئاتر درصحنه مانده‌اند و کوشیده‌اند در فضای موجود و حداقل امکانات با جان‌سختی و رنج فراوان، همواره نمایشی در صحنه داشته باشند و چراغ تئاتر را روشن نگه‌دارند.
منبع: خبرگزاری ایسنامنبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: نوروز 1402 نوروز تئاتر شهر تئاتر تئاتر در اصفهان پیش از انقلاب تئاتر اصفهان تئاتر شهر نمایش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۰۲۹۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قطب‌الدین صادقی: تئاترِ اصفهان را احیا کنید
ایسنا/اصفهان قطب‌الدین صادقی با بیان اینکه اصفهان در تئاتر، صاحب یکی از سنت‌های بسیار درخشان است، گفت: برای احیای تئاترِ اصفهان به خلاقیت نیاز دارید، باید کار کنید، پژوهشگر می‌خواهید، به کُننده نیاز دارید و بدانید که بالاتر از حمایت نهادها، ارادۀ فردیِ آدم‌ها و روشن‌بینی هنرمندان است که اهمیت دارد.
این پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: آنتونی گیدِنز (جامعه‌شناس و روان‌شناس) دربارۀ بازیابی هویت فردی و اجتماعی که قطعاً هویت فرهنگی را نیز شامل می‌شود جملۀ درخشانی دارد که باید به آن توجه جدی کرد؛ اساس کلام او این است که اول باید داشته‌های خود را دسته‌بندی کنید، یعنی باید مشخص کرد که چه چیزهایی دارید؟ در گذشته چه کرده‌اید؟ چه چیزی آفریده‌اید؟ از چه تکنیک‌ها و روش‌هایی استفاده کرده‌اید؟ و چه محتوایی تولید کردید؟ بنابراین برای بررسی هویت، ابتدا باید همۀ این موارد توسط پژوهشگران، شناسایی و دسته‌بندی شود؛ یعنی در مرحلۀ نخست باید بدانید که صاحبِ چه گذشته‌ای هستید و در این گذشته چه چیزهایی وجود داشته؟ باید آن‌ها را شناسایی و دسته‌بندی کنید.
او ادامه داد: نکتۀ دوم برای بازیابی هویت از نگاهِ «گیدِنز» آن است که شناساییِ گذشته به تنهایی کافی نیست، بلکه باید برای آن دست به تولید بزنید، یعنی آن را ادامه دهید و تولیداتِ شما در راستای داشته‌های گذشته باشد. اما سومین و مهم‌ترین موضوع این است که این تولیدات باید مداومت داشته باشد، یعنی به شکلی نباشد که الآن کاری را انجام دهید و پنج سال به کار دیگری بپردازید، درواقع باید کارِ خود را پشت سرهم و مانند یک جریان سیال و پیوسته انجام دهید.
این کارگردان، نویسنده و نمایشنامه‌نویس، تأکید کرد: با رعایت این موارد است که شما صاحب هویت می‌شوید. هویت، ماندن و ساختن است نه گریختن و خاطره تعریف کردن. خاطره‌های نوستالژی هیچ ارزشی ندارند، اما زمانی این گذشته دارای ارزش است که آن را زنده کنید و به واقعیتِ روز تبدیل کرده و برای آن کار کنید و وقت و عمر و ابتکار بگذارید. در این صورت می‌توانید هرکاری را انجام دهید.
صادقی افزود: اصفهان از دورۀ صفویه به بعد، نشانه‌های مهمِ زیادی درخصوص تئاتر مردمی، تئاتر کوچه و بازار، تئاتر مذهبی، و نقالی داشته و از همه مهم‌تر دارای تئاتر کمیک بوده که در نوع خود در ایران یگانه است و باید دوباره احیا شود، تئاترِ اصفهان را دوباره احیا کنید، بیافرینید.
او که یکی از شخصیت‌های اثرگذار در حوزۀ تئاتر و سینمای ایران به شمار می‌رود، گفت: نباید نشست که ابر و ماه و خورشید و فلک آماده شوند تا شما یک گام بردارید! بلکه اگر لابه لای همین مشکلات و گرفتاری‌ها و بحران‌ها و گرانی، یک قدم برداشتید عالی است، اما اگر قدمی برنداشتید هیچ‌وقت به جایی نمی‌رسید.
این هنرمند و مترجم اضافه کرد: آیا گذشتگانِ ما همگی در رفاه بوده‌اند؟ اصلاً چنین نیست. حافظ را سه بار برای اعدام بردند و آخرین‌بار وقتی که به خانه برگشت دخترش از ترس و نگرانی، تمام لوح‌های شعر او را پاک کرده بود و بعد از آن حافظ دق کرد. در آن شرایط، او حافظ شده است. یا ببینید که چه ستم‌هایی به مولانا و فردوسی و دیگران شده است! اما خودشان بودند که شرایط را به سود خود تغییر دادند. چگونه؟ با کار، با تلاش و خلاقیت، با ایمان به کار خودشان، صرف‌نظر از تشویق و تنبیه.
صادقی گفت: من یا کارِ خود را دوست دارم یا ندارم، این کاره هستم یا نیستم؛ اما نباید منتظر باشم تا فلانی من را تشویق یا تنبیه کند. تشویق یا تنبیهِ او در من ذره‌ای تأثیر ندارد، من کارِ خودم را می‌کنم.
این استاد دانشگاه افزود: آگاهی بر زیبایی‌شناسیِ کارم و آگاهی بر محتوای درست و آگاهی بر سازنده بودنِ تئاتر، راهنمای من است. من کاری جز این در جامعه ندارم و باید وظیفه‌ام را به‌درستی انجام دهم. باید این تعریف در میان همه وجود داشته باشد، نه اینکه فرد منتظر باشند که فلانی قدمی برای او بردارد و یا کمکی بکند تا او بتواند روی صحنه برود و سرفه‌ای کند! چراکه با این تفکر به هیچ‌جا نمی‌رسند.
او تأکید کرد: آدم‌های بزرگ منتظرِ کسی نیستند، بلکه خودشان شرایط را فراهم می‌کنند و در بدترین شرایط، خلاقیتِ خود را ترک نمی‌کنند. قبل از هر چیز با آدم‌های دارای اعتقاد کافی به کارشان نیاز دارید.
انتهای پیام
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند